تشخیص مالیات، فرآیندی است که طی آن سازمان امور مالیاتی کشور، میزان مالیات متعلق به هر شخص حقیقی یا حقوقی را بر اساس قانون محاسبه و ابلاغ می کند.این فرآیند و از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که به تأمین منابع مالی دولت و اجرای برنامه های عمرانی و رفاهی کشور کمک می کند. در این مقاله، قصد داریم به بررسی مفاهیم تشخیص مالیات،یعنی برگ تشخیص بپردازیم و اطلاعات جامعی را در اختیار مودیان محترم قرار دهیم .همچنین، به بیان نکاتی در خصوص اعتراض به برگ تشخیص و دریافت مشاوره از وکیل مالیاتی خواهیم پرداخت.

برگ تشخیص مالیات چیست؟

تشخیص مالیات، به فرآیند محاسبه میزان مالیات متعلق به هر مودی توسط سازمان امور مالیاتی کشور اطلاق می شود این فرآیند بر اساس اطلاعاتی که مودی در اظهارنامه مالیاتی خود ارائه می کند و همچنین با بررسی اسناد و مدارک مربوطه توسط مأموران مالیاتی انجام می شود.

مالیات ها در ایران به دو دسته کلی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شوند. مالیات های مستقیم، مالیات هایی هستند که به طور مستقیم از درآمد یا دارایی افراد اخذ می شوند، مانند مالیات بر درآمد، مالیات بر دارایی و مالیات بر حقوق. مالیات های غیرمستقیم نیز مالیات هایی هستند که به طور غیرمستقیم از طریق مصرف کالا و خدمات توسط افراد پرداخت می شوند، مانند مالیات بر ارزش افزوده و مالیات سبز. 

به طور معمول تشخیص مالیات بر اساس اظهارنامه‌ی مالیاتی صورت می گیرد که مودی مالیات آن را تنظیم و به سازمان امور مالیاتی تسلیم می کند. ماموران مالیاتی و حسابرسان این سازمان بر اساس اظهارنامه، اسناد و مدارک، حساب‌های تجاری و غیرتجاری مودیان، اطلاعات حاصل از پایگاه اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی و… اقدام به تشخیص و تعیین ماخذ مالیات هر مودی می نمایند. 

پس از بررسی سازمان امور مالیاتی و تعیین ماخذ مالیاتی مودی، یک برگ از طرف سازمان صادر می‌گردد که به آن برگ تشخیص مالیات گویند. در این برگه درآمد مودی، میزان مالیات پرداختی، بخشودگی‌ها و معافیت‌ها و حتی جریمه‌های مالیاتی به طور دقیق و با جزییات ذکر می‌شود و نام حسابرسِ رسیدگی کننده و تاریخ صدور برگ تشخیص نیز در این اوراق درج می‌شود.

خدمات حقوقی موسسه ماهان جاوید خاورمیانه:

●مشاوره در خصوص تکمیل صحیح اظهارنامه مالیاتی و ارائه اطلاعات لازم به سازمان امور مالیاتی

●بررسی اسناد و مدارک مالی مودی و شناسایی موارد قانونی جهت کاهش یا معافیت مالیاتی 

●حضور در جلسات رسیدگی به پرونده های مالیاتی در اداره امور مالیاتی و ارائه دفاعیات لازم 

●پیگیری اعتراضات مودی به برگ تشخیص مالیات در مراجع ذیصلاح 

اعتراض به برگ تشخیص: 

به طور کلی اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی مراحل و مراجع متعددی دارد که برخی از این مراجع اداری و درون سازمانی و برخی مراجع اختصاصی و برخی مراجع قضایی نظیر دیوان عدالت اداری را شامل می‌‌شود. نحوه اعتراض به برگ تشخیص و کاهش هزینه‌های مالیاتی را در مقاله‌ای جداگانه و مفصل بیان خواهیم نمود. اما در اینجا اولین قدم برای  اعتراض و نحوه اعتراض به برگ تشخیص مالیات را توضیح خواهیم داد. 

  • زمانی که برگ تشخیص مالیات برای مودی صادر گردید، این برگ تشخیص در سامانه الکترونیکی مودی می‌شود و همزمان برای مودی پیامک ابلاغ برگه تشخیص مالیاتی نیز ارسال می‌گردد و مودی می‌تواند با مراجعه به درگاه سازمان امور مالیاتی، وارد حساب کاربری خود شده و برگ تشخیص را ملاحظه و مطالعه نماید. 
  • پس از ملاحظه برگ تشخیص لازم است مودی مالیاتی در صورتی که به میزان مالیات تعیین شده معترض باشد، در اولین قدم به حسابرس تنظیم کننده برگ تشخیص مراجعه نموده و تقاضای دریافت گزارش رسیدگی را بنماید و در صورت استعلام مودی از نحوه‌ی تشخیص مالیات، سازمان امور مالیاتی مکلف است که جزیئات گزارشی را که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته است را به مودی تسلیم نماید و هرگونه توضیحی که مودی در این خصوص بخواهد را به وی بدهد. این حقِ مودی در ماده 238 قانون مالیات‌های مستقیم به صراحت ذکر شده است. 
  • پس از این اقدام مودی می‌تواند بر اساس اسناد و مدارک خود و همچنین حساب‌ها و گزارش سازمان امور مالیاتی و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی در جهت تعدیل و کاهش میزان مالیات خود اقدام نماید. 

همچنین مودی می تواند ظرف مهلت 30 روز به صورت کتبی و مستدل و مستند به قوانین و مقررات وآیین نامه‌ها و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی، تقاضای رسیدگی مجدد را بنماید. رسیدگی مجدد توسط سازمان امور مالیاتی انجام خواهد شد. در این مرحله از اعتراض لازم به ذکر است که بنا بر اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، هیچ محدودیت و قیدی جهت تعدیل مبنای تشخیص مالیات به هر میزان که طبق قوانین و مقررات موضوعه، مودی استحقاق داشته باشد، وجود ندارد. این اعتراض باید در قالب لایحه حقوقی و با دقت کامل تنظیم شود به نحوی که منجر به کاهش میزان مالیاتِ مودی گردد. 

بنابراین اولین قدم مودی شاید مهمترین آن باشد و باید با کمک وکیل مالیاتی در جهت تعدیل مالیات اقدام نماید. 

خدمات حقوقی موسسه ماهان جاوید خاورمیانه:

●بررسی و تحلیل دقیق برگ تشخیص مالیات ابلاغی به مودی

●ارائه مشاوره در خصوص مهلت ها و الزامات قانونی مربوط به برگ تشخیص 

●تنظیم و ارسال لایحه اعتراض به برگ تشخیص مالیات به اداره امور مالیاتی 

●پیگیری اعتراض در هیأت حل اختلاف مالیاتی و ارائه لایحه دفاعیه

محمد حاجی زاده

کارشناس ارشد حقوق عمومی از دانشگاه بهشتی
عضو کانون وکلای دادگستری مرکز