دیه انسان

دیه در فقه اسلامی به معنای مال مشخصی است که به عنوان جبران خسارت ناشی از آسیب‌های بدنی یا قتل به فرد آسیب‌دیده یا ورثه او پرداخت می‌شود. دیه به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود: دیه نفس (جان)، دیه اعضا و دیه منافع. هر کدام از این اقسام، متناسب با نوع آسیب وارده به انسان، مقدار مشخصی دیه دارند که در منابع فقهی و حقوقی اسلامی تعیین شده است. در مواردی که آسیب به فرد وارد می‌شود، نحوه محاسبه دیه بستگی به نوع جنایت دارد که ممکن است عمدی، شبه عمد یا خطای محض باشد.

1. دیه نفس یا جان

دیه نفس به دیه‌ای اطلاق می‌شود که در صورت قتل فردی به پرداخت آن حکم می‌شود. در صورت قتل عمدی، به‌طور کلی حق قصاص برای فرد آسیب‌دیده یا خانواده او در نظر گرفته می‌شود، ولی آن‌ها می‌توانند از حق قصاص چشم‌پوشی کرده و دیه دریافت کنند. در قتل شبه عمد و خطای محض نیز دیه پرداخت می‌شود

2. دیه اعضا

دیه اعضا مربوط به آسیب‌هایی است که به اعضای مختلف بدن انسان وارد می‌شود. این نوع دیه‌ در صورتی که آسیب باعث از بین رفتن کارکرد عضو شود، نیز قابل پرداخت است.

3. دیه منافع

دیه منافع مربوط به آسیب‌هایی است که باعث از بین رفتن کارکرد و منافع اعضای بدن می‌شود، حتی اگر ظاهر عضو سالم باشد. به عبارت دیگر، این نوع دیه به آسیب‌هایی تعلق می‌گیرد که به عملکرد اعضای بدن آسیب وارد کرده و منجر به از دست دادن یکی از منافع حسی یا جسمی فرد شود. به عنوان مثال، از بین رفتن حس شنوایی، بویایی، چشایی یا بینایی منجر به پرداخت دیه کامل به فرد آسیب‌دیده می‌شود.

همچنین، از بین رفتن قدرت سخن گفتن یا توانایی در کنترل ادرار نیز موجب تعلق دیه به فرد می‌گردد. این نوع از دیه به‌ویژه در مواردی که آسیب‌دیدگی باعث از بین رفتن یک ویژگی جسمی و نه صرفاً ظاهر عضو می‌شود، در نظر گرفته می‌شود.