مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس، یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری مالیاتی است که در بسیاری از کشورها با هدف افزایش عدالت مالیاتی و تامین منابع مالی دولت، به کار گرفته می‌شود. این نوع مالیات، بر دارایی‌های لوکس و گران‌قیمت اعمال می‌شود و به طور معمول، نرخ بالاتری نسبت به مالیات بر سایر دارایی‌ها دارد. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس خواهیم پرداخت.
در نظام‌های مالیاتی، پایه‌های مالیاتی مختلفی برای مالیات ستانی با اهداف گوناگون در نظر گرفته می‌شود. برخی از این پایه‌های مالیاتی شامل:
مالیات بر نقل و انتقال املاک
مالیات بر اجاره املاک
مالیات بر درآمد مشاغل
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی(نظیر شرکت‌های تجاری)
مالیات بر ارث
مالیات بر خانه‌های خالی
مالیات سبز و…
در این مقاله می‌خواهیم به یکی از پایه‌های مالیاتی که اخیراً در نظام حقوقی ایران شکل گرفته است بپردازیم، مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس.
در این مقاله می‌خوانیم:
1-منبع قانونی مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس
2-میزان مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس
3-مهلت پرداخت مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس
4-نحوه اعتراض و رسیدگی حقوقی به مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس توسط وکیل مالیاتی
منبع قانونی مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس
به طور کلی دو قانون مهم در خصوص مالیات وجود دارد، اولی قانون مالیات‌های مستقیم و دومی قانون مالیات بر ارزش افزوده است. عمده‌ی پایه‌های مالیاتیِ موجود در نظام حقوقی ایران در این دو قانون ذکر شده است، اما برخی از پایه‌های مالیاتی نیز هستند که به صورت موقت و موردی به تصویب قانونگذار می‌رسند. مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس نیز از جمله‌ی این دسته است. این نوع از مالیات در قوانین بودجه و هر ساله به تصویب می‌رسند. یعنی هر سال باید در قانون بودجه ذکر شود و اگر در سالی این نوع از مالیات در قانون بودجه درج نشود، اخذ آن غیرقانونی خواهد بود. این دسته از مالیات را باید ذیل مالیات بر دارایی دسته بندی کرد. جالب است بدانید که بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در خصوص مالیات سالانه خودروهای گران قیمت در ۸ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲، حدود ۱۱۰۰ میلیارد تومان از مجموع ۷ هزار میلیارد تومان که برای سال ۱۴۰۲ مصوب شده بود، از این محل برای دولت درآمد حاصل شده است، پس این پایه مالیاتی محلی است برای تامین درآمدهای بودجه عمومی کشور.
میزان مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس
همانگونه که ذکر شد این نوع از مالیات در بودجه‌های سنواتی درج می‌شود و با توجه به تورم و سیاست‌های مالیاتی میزان این نوع از مالیات متفاوت خواهد بود. این نوع از مالیات بر دارایی(Property tax) از سال 1399 در قوانین بودجه درج گردید. نکته‌ی مهم این است که این پایه مالیاتی سالانه اخذ می‌شود و مانند مالیات بر نقل و انتقال خودرو یا مسکن نیست که صرفاً یک مرتبه و در زمان انتقال مالِ مورد نظر اخذ می‌شود. در تبصره 6 قانون بودجه 1403 در بند چ ذکر شده است که انواع خودروهای سواری و وانت دوکابین که قیمت روز آنها بیش از 3 میلیارد و 500 میلیون تومان است، مشمول مالیات خواهند شد. به این نوع از مالیات اصطلاحاً مالیات بر خودروهای لوکس گفته می‌شود.
نسبت به مازاد بر این مبلغ، مالک خودرو باید 1درصد از آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت نماید. به عنوان مثال شخصی صاحب خودرویی با ارزش 5 میلیارد تومان است، نسبت به 5/1 میلیارد تومان باید مالیات پرداخت نماید که یک درصد آن 15 میلیون تومان خواهد بود.
بدیهی است که خودروهای با قیمت کمتر از 5/3 میلیارد تومان لازم نیست هیچ‌گونه مالیاتی از این بابت پرداخت نمایند.
همچنین در بند “ذ” تبصره 6 قانون بودجه 1403 برای آپارتمان‌ها، ویلاها و واحدهای مسکونی که ارزش آنها بیش از 35میلیارد تومان است مالیات در نظر گرفته شده است که میزان آن نسبت به مازاد بر 35 میلیارد تومان، دو در هزار خواهد بود.
مهلت پرداخت مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس
برای مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس در سال 1403 تا پایان بهمن ماه 1403 مهلت پرداخت مالیات وجود دارد. لازم به ذکر است در صورتی که در مهلت مذکور این نوع از مالیات پرداخت نگردد، نقل و انتقال این دست از خودروها و منازل غیرممکن می‌گردد.
لازم به ذکر است که مالیات خودرو و املاکی که شرایط گفته شده را داشته باشند و متعلق به افراد زیر سن قانونی باشند نیز باید پرداخت گردد و سرپرست قانونی آنها مکلف به پرداخت این نوع از مالیات خواهد بود.
همچنین در خصوص مالیات سالانه بر املاک، مودی مالیاتی و پرداخت کننده مالیات کسی است که در ابتدای سال مالی، یعنی ابتدای سال 1403 مالک ملک بوده است.
نحوه اعتراض و رسیدگی حقوقی به مالیات بر خودرو و خانه‌های لوکس توسط وکیل مالیاتی
لازم به ذکر است در فرآیند تشخیص و مطالبه این نوع از مالیات ممکن است مشکلات و یا اشتباهاتی رخ دهد و حقوق مودی مالیاتی و صاحبان خودرو و منازل مسکونی تضییع گردد، بنابراین لازم است راه صحیح اعتراض قانونی طی شود تا از پرداخت مالیات اضافه یا اشتباه جلوگیری شود. اعتراض به تشخیص یا مطالبه این نوع از مالیات‌ها با طرق عادی اعتراض به تشخیص مالیات متفاوت است و در یک مرحله مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و مرجع آن کمیسونی است که وفق تبصره 1 ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم تشکیل می‌گردد. با توجه به تک مرحله‌ای بودن این نوع رسیدگی لازم است در این مرحله از اعتراض و رسیدگی از خدمات تخصصی وکیل مالیاتی بهره گرفته شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
محمد حاجی زاده
کارشناس ارشد حقوق عمومی از دانشگاه شهید بهشتی
عضو کانون وکلای دادگستری مرکز